Syso reken maar!

Tot tien uit je hoofd

De sommen tot tien uit je hoofd kennen is een belangrijke voorwaarde voor het voortgezet rekenen. Het rekenen tot honderd, het leren van de tafels, het cijferen enz. kosten leerlingen erg veel moeite en tijd als ze de sommen tot tien niet goed weten. De belangrijkheid van dit rekenonderdeel wordt in het rekenonderwijs vaak onderschat. Aan het leren memoriseren van de optel- en aftrektafels tot tien wordt in het algemeen in het basisonderwijs één jaar besteed: van halverwege groep drie tot halverwege groep vier. Het gaat daarbij om 66 optellingen, 66 aftrekkingen en 66 splitsingen, in totaal dus om 198 sommen. Ter vergelijking, aan de tafels van vermenigvuldiging wordt veelal twee jaar besteed. En daarbij gaat het slechts om 100 sommen! De tafels van vermenigvuldiging worden meestal systematisch geoefend, de sommen tot tien lang niet altijd. Het is daarom niet verwonderlijk dat het een flink deel van de kinderen niet lukt de sommen tot tien binnen een jaar uit het hoofd te leren. Sommige leerlingen lukt dat ook niet gedurende de basisschool. Vermoedelijk is het niet kennen van de sommen tot tien één van de oorzaken van ongecijferdheid bij volwassenen. "SYSO reken maar!" is een programma vol activiteiten waarmee u de leerlingen de sommen tot tien spelenderwijs en systematisch uit het hoofd laat leren.

Voor wie is SYSO reken maar! bedoeld?

SYSO reken maar! is bedoeld voor leerkrachten en remedial teachers in het regulier en het (voortgezet) speciaal basisonderwijs. Leerkrachten in groep drie en vier in het basisonderwijs kunnen het programma gebruiken naast hun rekenmethode als zij vinden dat de sommen tot tien onvoldoende (systematisch) aan de orde komen. Leerkrachten in het speciaal (voortgezet) basisonderwijs kunnen dat eveneens doen, echter de tijdstippen van inzet zullen verschillen. SYSO reken maar! is ook geschikt als remediërend programma voor leerlingen die de sommen tot tien onvoldoende hebben gememoriseerd.

Meer dan tweehonderd activiteiten 

Het programma bestaat uit beschrijvingen van ruim 170 activiteiten die elk ongeveer tien minuten duren. Veel activiteiten kunnen aanleiding zijn voor vervolgactiviteiten, waardoor het aantal activiteiten waaruit u kunt kiezen meer dan tweehonderd is. Dus een heel jaar lang elke dag een andere activiteit. De activiteiten zijn systematisch gerangschikt naar categorieën sommen. De volgende hoofdcategorieën worden onderscheiden:
de 0 sommen;
de 1 sommen;
de 2 sommen;
de 10 sommen;
de (bijna)dubbelsommen en helftsommen;
de restsommen.

Relaties leggen en leren toepassen 

In dit programma wordt onder memoriseren niet domweg sommen uit het hoofd leren verstaan. Inzicht verwerven, relaties leggen en leren toepassen zijn ook bij het memoriseren belangrijke uitgangspunten. Zo leggen we in de oefenactiviteiten heel sterk de nadruk op de relatie tussen het optellen en aftrekken en zijn er regelmatig toepassingen boven de tien. Bovendien oefenen we met de kinderen heel vaak in reële toepassingssituaties. De activiteiten kunnen onderdeel zijn van de rekenlessen, maar het is ook goed mogelijk om activiteiten op verloren momenten te geven. Bijvoorbeeld als u voor de pauze nog tien minuten over hebt. Gerichte opdrachten worden afgewisseld met opdrachten waarbij de kinderen zelf sommen of toepassingssituaties moeten bedenken. Door het stellen van open vragen, het vergelijken van oplossingen en oplossingswijzen kunt u de denkstrategieën van de kinderen uitbreiden. 

Begrip opdoen in concrete situaties 
Er wordt in de eerste plaats gewerkt met concrete situaties. Enerzijds voor de ontwikkeling van het begrip en anderzijds voor het toepassen van het geleerde. Voorts kunt u gebruik maken van in school aanwezige materialen als het rekenrek, de kralenketting, unifixdopjes of eierdozen. Als tussenstap naar de sommen wordt er ook met minder concreet materiaal gewerkt zoals met (lege getallenlijnen. Zodoende zijn er bij de meeste categorieën activiteiten gericht op: 
begrip opdoen in concrete situaties; 
handelingen uitvoeren met materialen; 
handelingen uitvoeren met voorstellingen van materialen; 
handelingen uitvoeren door het kijken naar (voorstellingen van) materialen; 
handelingen uitvoeren door het denken aan (voorstellingen van) materialen; 
oefenen van sommen; sommen toepassen in concrete situaties.

Activiteiten gemakkelijk uitzoeken 
U kunt het programma klassikaal gebruiken naast uw rekenmethode. U zoekt dan in het programma passende activiteiten bij de onderwerpen die op dat moment in uw rekenmethode aan de orde zijn. Door de systematische opzet van het programma (SYSO van SY stematisch SO mmen leren) kunt u deze activiteiten heel gemakkelijk uitzoeken. 

Hulpplannen op groeps en individueel niveau 
U kunt het programma ook remediërend gebruiken. Er zijn signaaltoetsen opgenomen waarmee u heel snel kinderen opspoort die de sommen tot tien nog niet snel genoeg kennen. Voorts zijn er aanwijzingen en materialen voor verder individueel onderzoek en het opstellen van hulpplannen op groeps en individueel niveau. U zou er ook individuele leerlingen mee kunnen helpen. Het is echter raadzaam om hulp zoveel mogelijk in (kleine) groepen te geven waardoor de leerlingen elkaar kunnen motiveren en van elkaar kunnen leren. 

SYSO reken maar! bestaat uit: 
Eén ringband met handleiding, lessen en kopieerbladen.